Anti-epileptica

laatste update: juli 2021

Bij het gebruik van anti-epileptica is een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen aangetoond (NVN,2016). Het risico is afhankelijk van het gebruikte anti-epilepticum en de dosering en dit neemt toe bij het gebruik van verschillende middelen tegelijk. 

Het gebruik van valproïnezuur (Depakine®) dient zowel voor als tijdens de zwangerschap zoveel mogelijk vermeden te worden. Dit middel geeft een fors hoger risico op aangeboren afwijkingen. In een relatief lage dosering (<700 mg per dag) bedraagt dit risico 5,6%, bij doseringen >700 tot 1500 mg per dag is die 10,4% en bij een dosering ≥1500 mg per dag zelfs 24,2% (NVN, 2016). De kans op een neuraalbuisdefect (spina bifida) is tien- tot twintigmaal verhoogd (absoluut risico 1–2%). Andere afwijkingen die gezien worden, zijn schisis, hartafwijkingen, afwijkingen aan de ledematen, urogenitale afwijkingen (onder andere hypospadie) en dysmorfe gezichtskenmerken. Er bestaat ook een verhoogd risico op intrauteriene groeivertraging. Daarnaast heeft valproïnezuur een negatief effect op de cognitieve ontwikkeling van het kind, met verhoogd risico op vertraagde ontwikkeling, laag IQ en een autisme spectrumstoornis (NVN, 2016; TIS). 

Carbamazepine blijkt minder teratogeen dan valproïnezuur. De kans op een kind met een afwijking is bij carbamazepine 3,8 tot 8,7% afhankelijk van de dosering (NVN, 2016). Afwijkingen die gezien worden, zijn schisis, hartafwijkingen, afwijkingen aan de ledematen, urogenitale afwijkingen (onder andere hypospadie) en dysmorfe gezichtskenmerken. De kans op een neuraalbuisdefect (spina bifida) na gebruik van carbamazepine is vijf- tot tienmaal verhoogd; het absolute risico is dan 0,5 tot 1%. 

Lamotrigine wordt als een van de voorkeursmiddelen tijdens de zwangerschap beschouwd (NVN, 2016; TIS). Ook levetiracetam wordt gezien als een relatief gunstig middel voor gebruik tijdens de zwangerschap op basis van de huidige gegevens uit de verschillende zwangerschapsregisters (NVN, 2016; TIS).